Search this page.   Use 'Enter' to find next.  Use 'Home' to search again.
  The Coster Fromanteel Notarial Act.        (go to print version)
 		  

Contents: 

The Vollgraff Transcription.
The Dobson Transcription.
The (Condensed) Dobson Translation.
The van Lieshout transcription.
 The van Kersen Transcription.
 The van Kersen Translation.
 The van der Horst Transcription.
 The van der Horst final Text.
The van Klaveren Translation.
 Footnotes.

Links:
Source document: P1  P2
 The van der Horst working sheet, combined facsimile and transcript.
Compilation of the Notarial Act.

n.b. This document is subject to ongoing revisions.
 

 

 THE VOLLGRAFF TRANSCRIPTION. 5    (view source)

 

‘Op huyden den derden Septemb. 1657 compareerden voor mij Josua de Putter openbaer notaris bij den Hove van Hollandt geadmitteert in ‘s Gravenhage residerende en de getuygen naergenoemt, d’eersame Salomon Coster Mr. Orilogiemaecker mede woonende alhier ter eenre. Ende John Fromanteel meesterknecht in selue hantwerck ter andere zijde, Ende verclaerden zijluyden comparanten metter andere verdragen en geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen en accordeeren bij desen in manieren hier naer verclaert. Te weten dat hij John Fromanteel sich verobligeert en verbint omme sijn orlogiewerck, op den winckel ofte ten huyse van voors. Coster van huyden date deses act tot meydage 1658 nu toecomende te sullen voltrecken en volmaecken gelijck hij Fromanteel alreede eenige gemaeckt heeft; en dat op conditien hierna verclaert. dat is, wanneer hij hem Fromanteel en stuck werck sal sijn volwrocht voor yder stuck wesende van seijlcooper en stael daervooren sal hij Coster hem betalen een somme van twintich car: gul:. Ende indien het voor gemelte seijlcooper en stael bij den voorsz. Salomon Coster seluer sal worden gelevert. hij Fromanteel alsdan daervoor niet meer en sal genieten als 18-10-0. Nochtants met dien verstande dat hij Coster geduyrende de voorsz. Tyt den voorsz. John Fromanteel sal indemneren en vrijhouden van bier, vier en licht. wijders

soo heeft hij echter belooft hetselue werck dat hij Fromanteel sal maecken, (ende het secreet daerinne bestaende). hem voor de voorsz. Geexpereerde tyt te openbaren mits dat de wercken die bij hem Fromanteel op conditien hiervooren verhaelt sullen sijn gemaeckt, hij Coster voor de voorbedongen prijs aen sich sal mogen en moeten behouden. Tot naercominge en onderhoudinge van alle welcke voorsz. conditien en stipulatien verbonden sij luijden contrahenten ten wedersyden hieronder haerluyde respectieve persoonen en goederen soo roerende als onroerende present ende toecomende deselue stellende ter executie van alle rechten en rechteren mette costen alles ter goeder trouwen. Aldus gedaen ende gepasseert in ‘s Gravenhage ten dag en maent en Jaere alsboven ter presentie van Pieter Harmensen Schout en Pouwels Pouwelse van Luchticheyt als getuygen hiertoe versocht.
 

 
 

Salomon Coster
John Fromanteel
Picter Harmensen Schout
dat merck + is gestelt bij
Pouwels Paouwelse
Luchtigheyt.

Ten oirconde
De Putter Nots. Publ.’

 

THE DOBSON TRANSCRIPTION 19.

 

"Op huyden den derden Septemb. 1657 compareerden voor mij Josua de Putter openbaer notaris bij den Hove van Hollandt geadmitteert in ‘s Gravenhage residerende en de getuygen naergenoemt, d’eersame Salomon Coster Mr. Orilogiemaecker mede woonende alhier ter eenre. Ende John Fromanteel meesterknecht in selue hantwerck ter andere zijde. Ende verclaerden zijluyden comparanten metter andere verdragen en geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen en accordeeren bij desenin manieren hier naer verclaert. Te weten dat hij John Fromanteel sich verobligeert en verbint omme sijn orlogiewerck. op den winckel ofte ten huyse van voors. Coster van huyden date deses act tot meydage 1658 nu toecomende te sullen voltrecken en volmaecken gelijck hij Fromanteel alreede eenige gemaeckt heeft; en dat op conditien hierna verclaert. dat is, wanneer bij hem Fromanteel en stuck werck sal sijn volwrocht voor yder stuck wesende van seijlcooper en stael daervooren sal hij Coster hem betalen een somme van twintich car: gul:. Ende indien het voor gemelte seijicooper en stael bij den voorsz. Salomon Coster seluer sal worden gelevert, hij Fromanteel alsdan daervoor niet meer en sal genieten als 18-10-0. Nochtants met dien verstande dat hij Coster geduyrende de voorsz. Tyt den voorsz. John Fromanteel sat indemneren en vrijhouden van bier, vier en lichtl [.] wijders

soo heeft hij echter belooft hetselue werck dat hij Fromanteel sal maecken. (ende het secreet daerinne bestaende), hem voor de voorsz. Geexpereerde tyt te openbaren mits dat de wercken die bij hem Fromanteet op conditien hiervooren verhaelt sullen sijn gemaeckt, hij Coster voor de voorbedongen prijs aen sich sal mogen en moeten behouden. Tot naercominge en onderhoudinge van alle welcke voorsz. conditien en stipulatien verbonden sij luijden contrahenten ten wedersyden hieronder haerluyde respectieve persoonen en goederen soo roerende als onroerende present ende toecomende deselue stellende ter executie van alle rechten en rechteren mette costen alles ter goeder trouwen. Aldus gedaen ende gepasseert in ‘s Gravenhage ten dag en maent en Jaere alsboven ter presentie van Pieter Harmensen Schout en Pouwels Pouwelse van Luchticheyt als getuygen hiertoe versocht.

 
 

Salomon Coster
John Fromanteel
Picter Harmensen Schout
dat merck + is gestelt bij
Pouwels Paouwelse
Luchtigheyt.

Ten oirconde
De Putter Nots. Publ.’ "

  

 THE (CONDENSED) DOBSON TRANSLATION 3

 

On 3 September 1657, I, Josua de Putter, notary public, admitted by "den Hove van Hollandt" living in the Hague, declare, that Salomon Coster master-clockmaker and John Fromanteel master-servant clock-maker make the following agreement. Fromanteel will make clocks in Coster's shop or house from 3 September 1657 till 1 May 1658, clocks as Fromanteel had already made some. Coster pays Fromanteel for each clock made of brass and steel twenty Carolus guilders but if the brass and steel has been delivered by Coster for maximum 18-10-0. Coster will pay the expense of Fromanteel and will show Fromanteel a clock just like the clocks Fromanteel is to make (but with the secret in it) before 1 May 1658, but will not show it before Fromanteel has finished his clocks and Coster has paid him as he is due to do. Coster and Fromanteel promise to do as agreed", etc.,etc. 

 
     

 THE van LIESHOUT TRANSCRIPTION.    Line numbering left: van Lieshout, centre: Van der Horst working sheet.
 

1

 

 1

'Ophuijden den derden Septemb. 1657 compareerden

 
2

 

 2

voor mij Josua de Putter openbaer notaris bij den

 3
3

 

 3

Hove van Hollandt geadmitteert in s’Graven

 
4

 

 4

Hagen residerende & de getuygen naer genoempt

 
5

 

 5

[gecomen sijn ,  d’Eersame Salomon Coster

 
6

 

 6

Mr. Orilogie maecker mede woonde alhieren

 
7

 

 7

Ter eenre.   Ende John Fromanteel

 

 

                             in t             ter andere zijde    

 
8

 

 8

meester knecht vant   selue hantwerk      , Ende

 
 

 

  

                                comparantenten metterandere verdrogen

 
9

 

 9

verclaerden zijluyden contrahenten           tesamen

 
10

 

  

       & geaccordeert te sijn         gelijck sij verdrogen zijnde

 
 

 

 10

aengegaen               & geconditioneert                   te hebben

 
11

 

 11

dit naevolgd haer contrahente voor be

 
12

 

 12

dongen acoort  in manieren hier naer

 
13

 

 13

verclaert.   Te weten dat hij John Froman ,

 
14

 

 14

teel van huijden dese ....,? act, sich verobligeert

 
 

 

  

                 orologie     op den winckel ofte ten huyse van voors, Coster

 
15

en verbint

 15

omme sijn hant    werck,                                         door de kennisse godes

 
 

 

  

                                         zaeckens het

 
16

 

 16

en godes werckinge Ondervonden          het orlogie

 
 

 

  

       van huyden date deses act

 
17

 

 17

maecker,]              tot meydage  1658 nu toecomend

 
18 ^gelijck hij Fromanteel      
  alreede eenige gemaeck       
  heeft      
 

 

  

 te sullen                      en dat op conditien hierna vernoempt

 
19

 

 18

Sal        voltrecken & volmaecken ^ ,                        volgens

 
20

 

 19

deze acordatie tusschen hen, contrahenten

 
                            & dat in .. . ......  
21   20 Ondersproocken #             voor yder stuck wesende bestaende  
  #dat is, wanneer      
  bij hem fromanteel      
  een stuck werck      
  sal sijn volwrocht      
 

 

  

    van                                        ........................      

 
22

 

 21

Uyt    seijlcooper en stael  daervooren             sijn

 
 

 

  

     hij Coster hem                                       een

 
23

 

 22

sal                   [te duiden..........]  betalen de   somme van twintich

 
          [......]  
24

 

 23

car: gul:. ,,   Ende " noghtans met dien

 
 

 

  

                                                 seijl

 
25

 

 24

conditie.   indien het voor gemelte     cooper

 
 

 

  

             [bij den]

 
26

 

 25

& stael van        bij den voorsz. Salomon Coster [...] seluer

 
27

 

 26

eigen materiael sal...esen  sal worden gelevert, hij fromanteel alsdan daervoor

 
28

 

 27

niet meer & sal genieten als 18-10-0,

 
          [...]  
29

 

 28

Dies dat alle de voorsz aengenomen orilogienn

 
30

 

 29

wercken op sijn Costers winckel sullen

 
 

 

  

                                           [... ....]#     met dien verstande

 
31

 

 30

 worden gewrogt & volmaeckt #   Nochtants

 
  # gelijck hij     &p>
   fromanteel alreede      
  eenighe gemaeckt      
  heeft      
           geduyrende den voorsz. tyt  
32   31 dat  hij Coster            den voorsz.  John froman  
                                   en  
33   32 teel sal indemneren    vrijhouden van bier vier  
 

 

  

            geduyrende den voorsz tyt,

 
34

 

 33

en ligt  wijders daags  diesvolgens  tusschen.

 
         
         
35   34 seij contrahenten  noch wordt versproocken ,  
        soo heeft ?  
36   35 dat hij Coster belooft hetselue  werck dat hij  
37   36 fromanteel sal maecken,  (ende het secreet  
                                                                          Geexpereerde  
38   37 daerinne bestaende), hem binnen  voordat de  voorsz.  tyt  
         te             mits dat  
39   38 sal openbaren, ende  de wercken die bij  
             Fromanteel  
40   39 bij hem       op conditien  hiervooren verhaelt  
41   40 sullen sijn gemaeckt,  dies hij Coster  
42

[belooft?]

 41 voor de  voorbedongen prijs aen sich belooft  
                          sal mogen en moeten  
43   42 aen te nemen & te sullen      behouden.  Tot  
                                         onderhoudinge  
44   43 naercominge en achtervolginge     van  
45   44 alle welcke voorsz. Conditien en stipulatien  
46   45 verbonden  sijluijden  contrahenten ten  
47   46 wedersyden  hieronder  haerluyde  respectieve  
48   47 persoonen en goederen  soo roerende  als  
49   48 onroerende  present ende  toecomende deselue  
50   49 stellende  ter executie  van alle  rechten  
51   50 en rechteren  mette costen  alles  
52   51 ter goeder trouwen. Aldus gedaen  
53   52 ende gepasseert in 's Gravenhage  
54   53 ten dag en maent en Jaere  alsboven  
55   54 ter presentie van Pieter  Harmansen  
56   55 Schout en Pouwels Pouwelse  van  
57   56 Luchticheijt  als getuygen  hiertoe versocht.  
58                           Salomon Coster  
59                           John ffromanteel  
60                           Pieter Harmensen Schout  
61               dat merck   +   is gestelt  
         
62                bij Pouwels   Pouwelse  
63                        Luchticheijt.  
             
64                      Ten oirconde  
         
65                   De Putter Nots Publ.'  
         
         
© Berry van Lieshout, Stichting ter bevordring en instandhouding van het oude uurwerkmakersambacht.
         
         

 
 The Van Lieshout transcription, 

     

Het contract zonder de doorhalingen en wat dat inhoud.

Final text after considering the scored-out phrases, interlinear and margin additions.

 

 Op huyden den derden September 1657 compareerden voor mij Josua de Putter openbaer notaris bij den Hove van Hollandt geadmitteert in ‘s Gravenhagen residerende & de getuygen naergenoempt, d’Eersame Salomon Coster Meester Orilogie maecker mede woonde alhier en ter eenre, ende John fromanteel meester knecht in t selve hantwerck ter andere zijde, ende verclaerden zijluyden comparanten metterandere verdrogen & geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen zijnde, in manieren hier naer verclaert. Te weten dat hij John Fromanteel sich verobligeert en verbint omme sijn orlogiewerck,op den winckel ofte ten huyse van voors, Coster van huyden date deses act tot meydage 1658 nu toecomend te sullen voltrecken & volmaecken (gelijck hij Fromanteel alreede eenige gemaeckt heeft), en dat op conditien hierna vernoempt, (Dat is, wanneer bij hem fromanteel een stuck werck sal sijn volwrocht ) voor yder stuck wesende van seijlcooper en stael daervooren sal hij Coster hem betalen een somme van twintich car: gul:. ,, Ende indien het voor gemelte seijlcooper & stael bij den voorsz. Salomon Coster selver sal worden gelevert, hij fromanteel alsdan daervoor niet meer & sal genieten als 18-10-0, alle de voorsz aengenomen orilogienn Nochtants met dien verstande dat hij Coster geduyrende de voorsz. tyt den voorsz. John fromanteel sal indemneren en vrijhouden van bier vier en ligt wijders

soo heeft hij Coster belooft hetselve werck dat hij fromanteel sal maecken, (ende het secreet daerinne bestaende), hem voor de voorsz. Geexpereerde tyt te openbaren, mits dat de wercken die bij hem Fromanteel op conditien hiervooren verhaelt sullen sijn gemaeckt, hij Coster voor de voorbedongen prijs aen sich belooft sal mogen en moeten behouden. Tot naercominge en onderhoudinge van alle welcke voorsz. Conditien en stipulatien verbonden sijluijden contrahenten ten wedersyden hieronder haerluyde respectieve persoonen en goederen soo roerende als onroerende present ende toecomende deselve stellende ter executie van alle rechten en rechteren mette costen alles ter goeder trouwen.
Aldus gedaen ende gepasseert in ‘s Gravenhage ten dag en maent en Jaere alsboven ter presentie van Pieter Harmensen Schout en Pouwels Pouwelse van Luchticheyt als getuygen hiertoe versocht.
 		  
 

Salomon Coster
John Fromanteel
Pieter Harmensen Schout
dat merck + is gestelt bij
Pouwels Paouwelse
Luchtigheyt
Ten oirconde
De Putter Nots. Publ.’

 

 

 

 THE van KERSEN TRANSCRIPTION  10     (line numbering added according to Van der Horst working sheet.)

 

 

 1

Ophuijden den derden Septemb' 1657 compareerden

 
 

 

 2

voor mij Josua de Putter openbaer notaris bij den

 
 

 

 3

Hove van Hollandt geadmitteert in s’Graven

 
 

 

 4

Hage residerende en de getuygen naer genoempt

 
 

 

 5

gecomen sijn ,  D’eersame Salomon Coster

 
 

 

 6

Mr. Orilogie maecker mede woonde alhier

 
 

 

 7

ten eenre.   Ende John Fromanteel

 

 

 8

                       int             ter andere zijde    

 
 

 

  

meester knecht vant selue hantwerk. Ende

 
 

 

 9

                       comp’ten metterandere verdragen

 
 

 

  

verclaerden zijluyden contrahenten tesamen

 
 

 

  

en geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen en accordeeren bij desen

 
 

 

 10

aengegaen en geconditioneert te hebben

 
 

 

 11

dit naer volgende haer contrahenten voorbe ”

 
 

 

 12

“dongen accort in manieren hier naer

 
 

 

 13

verclaert.    Te weten dat hij John Froman ,

 
 

 

 14

teel van huijden date deses act, sich verobligeert

 
 

 

 15

orologie   op den winckel ofte ten huyse van voorszCoster

 
 

en verbint

  

omme sijn hantwerck, door de kennise Godes

 
 

 

 16

                                         zaeckens het

 
 

 

  

en godes werckinge ondervonden  het orlogie

 
 

 

 17

       van huyden date deses act

 
 

 

  

maecken  ’ ’tot meydage  1658 nu toecomende

 
 

^gelijck hij Fromanteel

 18

 te sullen                      en dat op conditien hierna verclaert

 
 

alreede eenige gemaeck 

 

sal te sullen voltrecken en volmaecken ^ , volgens

 
 

 heeft

 19

deze accordatie tusschen hen contrahenten

 
 

‡dat is, wanneer

 20

ondersproocken ‡  voor yder stuck bestaende

 
 

bij hem fromanteel

 21

van                ‘’from ensijn gewrocht hij fromenteel wesende van      

 
 

een stuck werck

  

uyt seijl cooper ende stael ‘ ‘ daervooren  hij

 
 

sal sijn volwrocht

  

hij Coster hem    een

 
 

 

 22

sal genieten de somme van twintich

 
 

 

  

         betalen

 
 

 

 23

car: gul .    Ende nochtans met die

 
 

 

 24

                                                 zeijl

 
 

 

  

conditie :  indien het voor gemelte cooper

 
 

 

 25

          bij den van bij den

 
 

 

  

ende stael van voorsz.  Salomon  Coster sijn

 
 

 

 26

 seluer sal worden gelevert,               hij Fromanteel

 
 

 

  

eygen materialen sullen wesen ,  alsdan daervoor

 
 

 

 27

niet meer en sal gebieten als 18-10-0  ,

 
 

 

 28

Dies dat alle de voorsz aengenomen orilogie

 
 

 

 29

wercken,   op sijn Costers winckell sullen

 
 

‡ gelijck hij

 30

                                 -gelijck              met dien verstande

 
 

 fromanteel alreede

  

 worden gewrocht en volmaeckt ‡   Nochtants

 
  eenighe gemaeckt 31   //geduyrende den voorsz. tyt  
  heeft   dat  hij Coster // den voorsz.  John   Froman  
    32                              en  
      teel sal indemneren   vrijhouden van bier vier  
 

 

 33

            geduyrende den voorsz tyt,

 
 

 

  

 en licht  Wijders Daags  dienvolgend  tusschen

 
         
         
    34 seij contrahenten  noch wordt versproocken ,  
    35 soo heeft  
      dat hij Coster belooft hetselue  werck dat hij  
    36 Fromanteel sal maecken, / (ende het secret  
    37                                           voorden      geexpereerde  
      daerinne bestaende), hem binnen  den  voorsz.  tyt  
    38 te                   mits dat  
      sal openbaren, en de  de wercken -die bij  
    39        Fromanteel  
      bij hem op conditien  hiervooren verhaelt  
    40 sullen sijn gemaeckt,  dies hij Coster  
    41 voor de  voorbedongen prijs aen sich belooft  
    42               sal mogen, en moeten  
      aen te nemen te sullen   behouden. //   Tot  
    43                          onderhoudinge  
      naercominge en achtervolginge  van  
    44 alle welcke voorsz. conditien en stipulatien  
    45 verbonden  sijluijden  contrahenten ten  
    46 wedersyden  hieronder  haerluyde  respectieve  
    47 persoonen en goederen  soo roerende  als  
    48 onroerende  present ende  toecomende deselue  
    49 stellende  ter executie  van alle  rechten  
    50 en rechteren  mette costen   Alles  
    51 ter goeder trouwen. Aldus gedaen  
    52  ende gepasseert in 's Gravenhage  
    53 ten dag en maent en Jaere  alsboven  
    54 ter presentie van Pieter  Harmansen  
    55 Schout en Pouwels Pouwelse  van  
    56 Luchticheijt  als getuygen  hiertoe versocht.  
         
                                          Salomon Coster  
         
                                          John ffromanteel  
         
                              Pieter Harmensen Schout  
         
                dat merck   +   is gestelt  
                 bij Pouwels   Pouwelse  
                         Luchticheijt.  
             
                       Ten oirconde  
         
                    De Putter Nots Publ  
         
 

 

        

 THE van KERSEN TRANSLATION  10

The final draft,
 after its numerous corrections,
 reads:

On this day the third of Septemb’ 1657 appeared before me Josua de Putter public notary admitted by the Court of Holland, living in The Hague and the witnesses hereafter named, The Honourable Salomon Coster Mr. Watch maker also living here on the one side. And John Fromanteel, journeyman in the same handicraft on the other side. And declared they appearers to have agreed and accorded with each other like they agree and accord here in manners hereafter declared. Viz. that he John Fromanteel obliges and commits himself to execute and perfect his watchwork, in the shop or in the house of aforementioned Coster, from this day of this act until Mayday 1658 now coming ^ like he fromanteel already has made some; and that on conditions hereafter declared, that is, when by him Fromanteel a piece of work will be wrought for each piece being of brass and steel therefore he Coster will pay him a sum of twenty car: guild. And if the aforementioned brass and steel will be delivered by the aforementioned Salomon Coster himself, then he Fromanteeel therefore will enjoy no more as 18-10-0,
Yet with the understanding that he Coster during the aforementioned time will indemnify and defray the aforementioned John Fromanteel from beer fire and light. Further so

has he Coster promised to reveal the same work that he Fromanteel will make (and the secret therein existing) to him before the aforementioned expired time, provided that the works which by him Fromanteel on conditions aforementioned will have been made, he Coster for the stipulated price will be allowed and obliged to keep.
For the fulfilment and maintenance
of all etc.

 

 

 

 

THE van der HORST28  TRANSCRIPTION    (go to full working sheet version)

 

(d)

means: the d  does not appear, but should be there

Italic

means: abbreviation solved

??

means: illegible, not solved

\ /

 means: interlinear addition

#

 means: insert the above interlinear addition here

\\  //

 means: insert the left margin addition here
   
   
   
 

1

Op huijden den derden September 1657 compareerde
 

2

voor mij Josua de putter openbaer notaris bij den
 

3

Hove van Hollandt geadmitteer(t) in s’Graven-
 

4

hage residerende ende de getuygen naer genoempt
 

5

gecomen sijn, D’Eersame Salomon Coster
 

6

Meester orilogie maecker mede woonende alhier
 

7

Ter eenre. Ende John Fromanteel
 

8

                      \int/                    \ter andere zijde/
 

 

meester knecht #vant selve hantwerck # Ende
 

9

      \comparanten metteranderen verdragen/
 

 

verclaerden Zijluyden #contrahenten  tesamen
 

10

                                                          \en accordeeren/
 

 

\ende geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen # bij desen/
 

 

aengegaen ende geconditioneert te hebben
 

11

dit naervolgende haer contra..ente, voor be-
 

12

dongen accort in manieren hier naer
 

13

vertclaert. Te weten dat hij John Froman-
 

14

teel van huijden date deses act sich verobligeert
 

15

                 \orlogie/   \op den winckel ofte ter huijse van voors Coster/

\\ende verbint//

 

\\ // omme sijn # hant werck # door de verdienste? Godes
 

16

                                                 \raeckende het/
 

 

ende godes werckinge ondervonden # int orlogie
 

17

        \van huijden date deses act/
 

 

maecken # tot meydage 1658 nu toecomende

\\^gelijck hij fromanteel alreeds eenige gemaec(kt) heeft//,                                

\‡dat is, wanneer
bij hem fromanteel
 een stuck werck
 sal sijn volwrocht//

\\als dan//

18

                    \te sullen/                \ende dit op conditien hierna verclaert/

 

salte sullen # voltrecken ende volmaecken \\^// # volgen-

19

de accordatie tusschen hen contrahenten

20

     \ende dat is in deser vougen, wanneer/,

 

ondersprooken \\‡// # voor yder stuck bestaende

21

     \van/            \???  gewrocht hij fromanteel/ 

 

uyt # seijl cooper ende stael # daervooren hij

22

\hij, Coster hem/   \betalen/  \een/

 

\\ // # sal genieten de # # somme van twintich

23

car(olus) gul(den). Ende nochtans met die

24

                                               \zeijl/

 

conditie indien het voor gemelte # cooper

25

    \bij den/ \van/    \bij den/
 

 

ende stael van # voorsz. Salomon Coster sijn
 

26

          \selver sal worden gelevert/   \hij fromanteel/
 

 

eygen matriael sullen wesen, # # alsdan daervoor
 

27

niet meer en sal genieten als 18-10-0,
 

28

dies dat alle de voorsz aengenomen orilogie
 

29

wercken, op sijn Costers winckel sullen
 

30

                                 \ ?? /                 \met dien verstande/

\\‡gelijck hij fromanteel alreeds eenighe gemaeckt heeft//

 

worden gewrocht ende # volmaeckt \\‡// Nochtants #

31

       \geduyrende de voorsz. tijt/

 

dat hij Coster # den voorsz. John froman-

32

                          \ende/

 

teel sal indemneren # vrijhouden van bier vier

33

     \geduyrende den voorsz. tijt/

 

ende licht #. Wijders Soo Is dienvolgens tusschen

 

 

  

 

 

  
 

34

hen contrahenten noch verder versproocken,

 

35

\soo heeft/
 

 

dat # hij Coster belooft hetzelve werck dat hij
 

36

fromanteel sal maecken, (ende het secreet

 

37

                                   \voor den/          \geexpereerden/
 

 

daerinne bestaende), hem # binnen den voorsz. # tyt
 

38

      \te/                      \mits dat/
 

 

sal # openbaren ׀ ende # de wercken die bij
 

39

         \fromanteel/
 

 

bij hem # op conditien hiervooren verhaelt

 

40

sullen sijn gemaeckt, deselve hij Coster

\\belooft//

41

\\ // Voor de voorbedongen prijs aen sich belooft

 

42

        \sal mogen moeten ende moeten/

 

 

aen te emen te sullen # houden.  Tot

 

43

                                         \onderhoudinge/

 

 

naercominge ende achtervolginge # van

 

44

alle welcke voorsz. conditien ende stipulatien

 

45

verbonden sij luijden contrahenten ten

 

46

wedersyden hieronder haerluyder respectieve

 

47

persoonen ende goederen soo roerende als

 

48

onroerende present ende toecomende deselve

 

49

Stellen ter executie van alle rechten

 

50

ende rechteren(?) Mette costen. Alles

 

51

ter goeder trouwen Aldus gedaen

 

52

ende gepasseert in s Gravenhage

 

53

ter dag en maent en Jaere alsboven

 

54

ter presentie van Pieter Harmanss

 

55

Schout ende Pouwels Pouwelss van

 

56

Luchticheijt als getuygen hiertoe versocht.

 

 

 

 

 

was getekend:  

 

 

Salomon Coster

 

 

John FFromanteel

 

 

Pieter Harmensen Schout

 

 

 

 

 

Dat merck + is gestelt

 

 

bij Pouwels Pouwess

 

 

Luchticheijt

 

 

 

 

 

Ten oirconde.

 

 

 

 

 

handtekening notaris: De Putter Notaris Publicus

 

 

 

 

 

 

copyright 2005 K.v.d.Horst /Antiquariaat FORUM BV ’t Goy-Houten  (Go to Forum)

 

 

 

 

 

 THE van der HORST28  FINAL TEXT    (go to full working sheet version for line numbering references)

     

Final text after considering the scored-out phrases, interlinear and margin additions.

 1
3
4
6
8
9
10
14
15
18
18
20
22
24
26
30
31
33

35
36
38
40
42
42
45
47
48
51
53
56

Op huijden den derden September 1657 compareerde voor mij Josua de putter openbaer notaris bij den Hove van Hollandt geadmitteert in s’Gravenhage residerende ende de getuygen naer genoempt, D’Eersame Salomon Coster Meester orilogie maecker mede woonende alhier Ter eenre. Ende John Fromanteel meester knecht int selve hantwerck ter andere zijde Ende verclaerden Zijluyden comparanten metteranderen verdragen ende geaccordeert te sijn gelijck sij verdrogen en accordeeren bij desen in manieren hier naer vertclaert. Te weten dat hij John Froman- teel sich verobligeert ende verbint omme sijn orlogie werck op den winckel ofte ter huijse van voors Coster van huijden date deses act tot meydage 1658 nu toecomende te sullen voltrecken ende volmaecken gelijck hij fromanteel alreeds eenige gemaeckt heeft ende dit op conditien hierna verclaert, dat is, wanneer bij hem fromanteel een stuck werck sal sijn volwrocht voor yder stuck van seijl cooper ende stael ??? daervooren hij, Coster hem sal betalen een somme van twintich carolus gulden. Ende indien het voor gemelte zeijl cooper ende stael bij den voorsz. Salomon Coster selver sal worden gelevert hij fromanteel alsdan daervoor niet meer en sal genieten als 18-10-0, Nochtants met dien verstande dat hij Coster geduyrende de voorsz. tijt den voorsz. John fromanteel sal indemneren ende vrijhouden van bier vier ende licht. Wijders

soo heeft hij Coster belooft hetzelve werck dat hij fromanteel sal maecken, (ende het secreet daerinne bestaende), hem voor den voorsz. geexpereerden tyt te openbaren mits dat de wercken die bij hem fromanteel op conditien hiervooren verhaelt sullen sijn gemaeckt, hij Coster Voor de voorbedongen prijs aen sich belooft sal mogen ende moeten houden.
Tot naercominge ende onderhoudinge van alle welcke voorsz. conditien ende stipulatien verbonden sij luijden contrahenten ten wedersyden hieronder haerluyder respectieve persoonen ende goederen soo roerende als onroerende present ende toecomende deselve Stellen ter executie van alle rechten ende rechteren(?) Mette costen. Alles ter goeder trouwen Aldus gedaen ende gepasseert in s Gravenhage ter dag en maent en Jaere alsboven ter presentie van Pieter Harmanss Schout ende Pouwels Pouwelss van Luchticheijt als getuygen hiertoe versocht.

Salomon Coster
John FFromanteel
Pieter Harmensen Schout

Dat merck + is gestelt bij
Pouwels Pouwelss Luchticheijt

Ten oirconde.
De Putter Notaris Publicus

 

copyright 2005 K.v.d.Horst /Antiquariaat FORUM BV ’t Goy-Houten  (Go to Forum)
     
     

 

  The W. van KLAVEREN29  translation of the van der HORST Transcription   (go to full working sheet version)

   

 

Today, on the third of September appeared before me, Josua de Putter, notary public, admitted by the court of Holland, living in The Hague, as well as witnesses to be specified, the honourable Salomon Coster, master clockmaker also of this city on the one hand. And John Fromanteel journeyman of the same trade on the other And declared the contractants together to be in agreement and accordance as they agreed and accorded herewith in manners to be specified below. To wit that he John Fromanteel shall oblige and bind himself to perform and finish his clock making work in the shop or the house of the aforementioned Coster from the present date of this deed until may day 1658 now forthcoming just as he Fromanteel has already made some and this on condition to be specified hereafter, that is, when a piece shall be completed by him Fromanteel for every piece the brass and steel required for it Coster shall pay him a sum of twenty carolus guilders. And if the aforementioned brass and steel shall be provided by the aforementioned Coster he Fromanteel will not enjoy then more than 18-10-0, Nevertheless provided that he Coster during the aforementioned time shall indemnify the aforementioned John Fromanteel and pay for beer fire and light. Moreover such

has he Coster promised to make the same work that he Fromanteel shall make (and the secret contained therein), to reveal to him Fromanteel before the aforementioned expired time, provided that the works that shall be made by him Fromanteel subject to the aforementioned conditions, he Coster shall stick to the prearranged price promised. In fulfilment and keeping of all aforementioned conditions and stipulations bound the contractants on both sides hereafter their respective persons and goods both movable and immoveable present and belonging to the same purpose in execution of all rights With the expenses. All in good faith Thus done and passed in The Hague on the day and month and year as mentioned above in the presence of Pieter Harmansz Schout and Pouwels Pouwelss van Luchticheijt as witnesses asked for this purpose

Salomon Coster
John FFromanteel
Pieter Harmensen Schout

The sign + is produced by
Pouwels Pouwelss Luchticheijt

Ratified.
De Putter Notaris Publicus

 
 

 

 

 

 

Footnotes:

3.  R.D. Dobson, † 2005. Huygens. the Secret in the Coster - Fromanteel “Contract” The Thirty - Hour Clock’,
Antiquarian Horology, 12 2, Summer, 1980. (back to text)

5.  Chr. Huygens, Œuvres Complètes de Christiaan Huygens, (The Hague: M. Nijhofl’, 1888-1950), Vol.17, pp.21-22.  
(go to)  (back to text)

10.  Frits van Kersen, ‘The Coster-Fromanteel Contract Re-examined’, Antiquarian Horology,
28 5, March 2005, p.561-7. (back to text)

19  R.D. Dobson, † 2005. De slinger als tijdmeter. Een nieuwe visie op de ontwikkeling van de slinger als tijdmeter in de periode van 1602-1660. Galileo Galilei- Ahasuerus Fromanteel - Christiaan Huygens. Achterland Verlagscompagnie. Bocholt Bredevoort/Uitgeverij Fagus, Aalten. p41.  (back to text)

28 Drs. Koert van der Horst (1944), curator of manuscripts at the University Library Utrecht (retired). Now head of bibliographical research and catalogue department with Antiquariaat FORUM, ‘t Goy-Houten, the Netherlands. (back to text)
www.forumrarebooks.com   

 29 W. A. van Klaveren, graduated at Rotterdam Polytechnic in 1971 as a mechanical engineer, acquired an MA in English language and literature at the Free University of Amsterdam (1979), became a lecturer at Leiden University, the Free University and Delft University respectively, and at various teaching training colleges specialising in Old and Middle English Language and Literature (1979-1984); worked for the European Commission, first as a translator, later as a language coordinator. Got involved in antique clocks in 1985 and was trained as a restorer in the workshop of Mario Crijns. 'Wim' was the editor of the recently published 'Clocks - Their origin and development, 1320-1880' by H.M. Vehmeyer. (back to text)