189

A rare antique Dutch gilt brass universal equinoctial box-sundial. Unsigned, dated 1572.

The two leaf four face box-shaped gilt brass universal equinoctial sundial with suspension eye. Its faces with foliate and other decorative engravings. The gnomon is mounted as a folding pin at the top lid. 

The top face of the lid has the inscription: HORLOGIV. AEQVINOCTI, the year 1572 and the scale of daylight hours around an open section to enable reading of the compass in the lower box leaf.

In order to raise the top lid to the correct latitude it is set by a small folding brass arm against a scale of relevant north (30-60 degrees) at the side of the box.

At the underside of the top lid a list, in Latin, of latitudes (between 31 and 52 degrees) from many European cities in Spain, France as well as Constantinopolis and Londonum.

The compass protected by a glass plate. Its scale is rotatable in order to set the magnetic declination and shows the four compass directions: NORTH, WEST, ZVID and OST (north, west, south and east).

At the underside of the box a list of latitudes (between 37 and 52 degrees) of many European cities, in Latin, located in Italy, Sicily, Germany and also the Netherlands i.e. Middelburgu and Dordracum (Middelburg and Dordrecht).

Dimensions (closed): 50 x 50 x 10 mm.

Identical box sundials are so far not found in the literature. For somewhat similar box sundials from southern Germany see: Hester Higton, Sundials at Greenwich.

Ref:
Ernst Zinner, Deutsche und Niederländische Astronomical Instruments,
Dirk Syndram, Wissenschaftliche Instrumente und Sonnenuhren. Dominique & Eric Delalande, Cadrans Solares / Sundials.

189 

Hollands verguld messing equinoctiale doos zonnewijzer.  

Ongesigneerd, gedateerd 1572.  

Doosvormige verguld messing universele equinoctiale zonnewijzer met deksel en  ophangoog. De gnomon is een neerklapbare pin bevestigd in het deksel dat als universele  equinoctiale zonnewijzer dient. De graveringen en versieringen met blad en bloem motieven  zijn ingezwart.

Bovenkant dekselplaat heeft de inscriptie: HORLOGIV . AEQVINOCTI, het jaartal 1572 en de  schaal met zonne-uren waarbinnen een open gedeelte om het kompas te kunnen zien in de  onderliggende ruimte. De juiste hoek van de dekselplaat, in gebruik als universele  equinoctiale zonnewijzer, wordt bepaald door een neerklapbare messing strip, bevestigd aan  de zijkant van de plaat, te plaatsen tegen de schaal van relevante noorderbreedte (30-60  graden) zoals aangegeven aan de zijkant van de doos.  

Aan de onderzijde van de dekselplaat wordt de noorderbreedte gegeven (tussen 31 en 52  graden) van een groot aantal Europese steden, in het Latijn. gelegen in Spanje, Frankrijk en  tevens Constantinopolis en Londonum.  

In de doos is het kompas geplaatst, afgeschermd door een glazen plaat. De kompasschaal is  draaibaar, om de magnetische declinatie in te kunnen stellen. Aangegeven staan de 4  kompasrichtingen: NORD, WEST, ZVID en OST (noord, west, zuid en oost).  

Onderzijde van de doos bevat een lijst met noorderbreedte (tussen 37 en 52 graden) van  een groot aantal Europese steden, in het Latijn, gelegen in Italië, Sicilië, Duitsland en  Nederland (Middelburgu en Dordracum). De paatsen Middelburg en Dordrecht.  

Afmetingen (gesloten): 50 x 50 x 10 mm.  

Vergelijkbaar uitgevoerde doos zonnewijzers zijn niet in de literatuur gevonden.  

Voor enigszins vergelijkbare doos zonnewijzers uit Zuid Duitsland zie:  Hester Higton, Sundials at Greenwich.  

Ref: Ernst Zinner, Deutsche und Niederlandische Astronomische Instrumente, Dirk Syndram,  Wissenschaftliche Instrumente und Sonnenuhren.  Dominique & Eric Delalande, Cadrans Solares / Sundials.